Herhangi bir vücut bölgesi soğuğa maruz kaldığında orayı besleyen damarlar büzülür ve daralır. Bunun sonucunda o bölgeye kan akışı azalır hatta soğuğun derecesine göre tamamen kesilebilir. Dolaşımı bozulan doku hasarlanır ve yavaş yavaş ölmeye başlar. Buna donuk ismi verilir.
Özellikle dağcılık ile uğraşanlarda veya soğuk hava koşullarında çalışanlarda sık görülen bölgesel donmalar uzuv kaybına neden olabilirler. Daha çok burun, kulak, el ve ayak parmakları gibi uç noktalarda bulunan organlar risk altındadır. Soğuğa maruz kalan ciltte önce soluklaşma ve soğuma görülür takiben uyuşmalar başlayabilir. Sonrasında iğnelenme hissi ve kızarıklık oluşur. Bunlar birinci derece donuklardır halk arasında soğuk ısırığı da denir. Soğuktan uzaklaştırarak basit ısıtma ile şikâyetler düzelir ve kalıcı hasar oluşmaz.
Soğuğa maruziyet devam ederse uzuv morarmaya başlar, ağrı oluşur ve şiddetlenir. Beraberinde şişme olur, hareketler zorlaşır ve bül denilen su kesecikleri ortaya çıkmaya başlar. Artık dokuda yüzeysel bir hasar gelişmiştir. Bunlar ikinci derece yüzeysel donuklardır. Daha uzun süreli maruziyette dokular ölmeye başlar ve kalıcı hasar oluşur. Ölen cilt dokusu siyah renk alır ve o bölgede his kaybolur. Ölen doku sağlıklı dokudan kesin bir hat ile ayrılır ve o bölgede nabız alınamayabilir. Bunlar üçüncü derece derin donuklardır ve uzuv kaybına neden olurlar.
Bölgesel donuk oluşan kişinin aynı zamanda hipotermi riskinin de olduğu unutulmamalıdır ve bu açıdan da değerlendirilmelidir. Bir an önce soğuktan uzaklaştırılmalı, mümkünse 20-25 derecelik oda sıcaklığına alınmalıdır. Islak giysiler varsa kurularıyla değiştirilmelidir ve sıcak içecek verilmelidir. Donan bölge asla ovulmamalıdır, alkol vb. sürülmemelidir. Donan uzuv kullanılmamalı veya üzerine basılmamalıdır. Donuk dokunun çok hassas olduğu unutulmamalı ve mümkün olduğu kadar nazik olunmalıdır. Su toplayan yerler patlatılmamalı ve temiz bezle örtülmelidir. Ciltte siyah bölgeler veya büller varsa, ısıtılmadan sonra uyuşma veya his problemi devam ediyorsa temiz bezle kapatılmalı, el ve ayaklar yüksekte tutularak profesyonel tedavi alınabilecek merkeze başvurulmalıdır.
Bu makale 5.2.2021 16:30:58 tarihinde eklenmiş ve toplam
kere okunmuştur.
2024© Bu sitenin tüm hakları saklıdır.