Dünyada ilk defa 1999 yılında yumurtalık dokusu nakli yaparak tıp tarihine geçen Türk bilim insanı Prof. Dr. Kutluk Oktay, şimdi de menopozu bitirmeye hazırlanıyor. Kanser tedavisi sebebiyle çocuk sahibi olma kabiliyetini kaybetmiş kadınlara yapılan yumurtalık dokusu nakli ile tekrar anne olmalarını sağlayan Yale Üniversitesi Moleküler Üreme ve Doğurganlığı Koruma Laboratuvarı Direktörü Prof. Dr. Kutluk Oktay, aynı yöntemle menopozu geri döndürerek kadınların istediği yaşta anne olma umudunu verecek. Tıpta devrim niteliğindeki bu çalışma standart bir tedavi hâline gelirse menopoz sona erecek. Kadınlarda menopoz sebebiyle ortaya çıkan kalp damar hastalıkları, osteoporoz gibi hastalıklar da ortadan kalkacak.

TAJEV-Türk Alman Jinekoloji Eğitim Araştırma ve Hizmet Vakfı tarafından düzenlenen kongre için ülkemize gelen Prof. Dr. Kutluk Oktay, kadınların hayatında devrim niteliğindeki bilimsel çalışmalarını gazetemize değerlendirdi.

Kanser tedavisi görmüş ve yumurta rezervi az kadınlarda uygulanan yumurtalık doku naklinin 2019 yılından sonra deneysel çalışma olmaktan çıkarılıp, tıbbi uygulama olarak kabul edilmesinden üzerine, aynı çalışmayı sağlıklı kadınlarda yapmaya başladıklarını anlatan Prof. Dr. Oktay “İleri yaşlarda fakat menopoza girmeden önce kullanılmak üzere yumurta dondurmak standart olarak yapılan bir işlem. Ancak çok kısıtlı sayıda yumurta dondurulup saklanabiliyor. Her ay iki bin yumurta harcanıyor. Öte yandan kanserli kadınlardan tedavi öncesinde aldığımız yumurtalık dokusunun tedavi sonrasında nakledilmesi sonucunda menopozu geri döndürdüğümüz vakaların sayısı arttı. Kanser hastası kadınlarda başarılı olan bu tedaviyi sağlıklı kadınlarda da yaparak menopozu durduran yeni bir çalışmayı başlattık” dedi.

KANSER HASTASI KADINLAR ÇOCUK SAHİBİ OLDU

Kanser hastası kadınların yumurtalığın dış zarından, yumurtalığın üçte biri kadar bir parça alınarak özel işlemlerden geçirildikten sonra dondurulduğunu anlatan Prof. Dr. Oktay “Operasyonu robot ya da laporoskopi ile yapıyoruz. Çok basit bir işlem. Kadının yatmasını gerektirmeyen bir operasyon. Daha sonra dondurulmuş yumurtalık dokusundan küçük bir parça alınarak karın bölgesinde cilt altına yine küçük bir operasyonla yerleştiriliyor. Karın bölgesine transfer edilen yumurtalık dokusu yumurtalığı uyararak kadının yeniden yumurta üretmesini sağlıyor. Yeni yayınladığım sonuçlara göre beş seneyi geçtim ama 10 yıla gidenler de var. Bu yöntemle doğal yollardan bebek sahibi olan kanser hastaları da var” diye anlattı.

MENOPOZU DURDURAN İLAÇ ÜZERİNDE DE ÇALIŞIYOR

Kadınlarda yumurta azalmasına sebep olun mekanizmayı da çözdüklerini anlatan Prof. Dr. Oktay, Yale Üniversitesindeki laboratuvarında menopozu durduran ilaç üzerinde de çalışmalar yapıldığını belirterek “Yumurtalık foliküllerinin ölümünü yavaşlatan ilaç üzerinde de çalışıyoruz. Bu ilaç sayesinde menopoz yaşını çok ilerilere taşımak mümkün olacak” diye konuştu.

ERKEKLER İÇİN DE İYİ HABERLER VAR

Kemoterapi gördüğü için çocuk sahibi olmayan erkekler üzerinde de çalışmalar sürdürüldüğünü anlatan Prof. Dr. Kutluk Oktay “Testükiler doku da donduruyoruz. Ayrıca birkaç yıl içinde dünyanın ilk testiküler naklini yapmaya da hazırlanıyoruz. İlk dokusunu dondurduğumuz Porto Rikolu hastamız nakil isteğiyle geldi. Ama testiküler yapı, rahim yapısından farklı. O sebeple nereye nakil yapacağımıza henüz karar vermedim. Testisin geri içine ya da karın altına nakledeceğiz. Bu konudaki başka bir çalışma da yaşla birlikte yaşla birlikte testiste düşen DNA onarımını yavaşlatmak. Böylece ileri yaşlardaki baba adaylarının daha sağlıklı çocuklara sahip olması mümkün olacak” dedi.

DNA HASARINI ÖNLEYECEK GEN TEDAVİSİ

Yaş, kemoterapi, radyasyon ve diğer çevresel etkilerle DNA sarmallarının kırıldığını ve vücudun bunları onaramaması sonucu yaşlılık hastalıkları ve kanserlerin ortaya çıktığını ifade eden Prof. Dr. Oktay, DNA hasarını onaracak gen tedavileri üzerinde de çalıştıklarını anlattı. Yumurtalık rezervi ile ilgili çalışmalarından elde ettikleri bilgilerin bütün vücudu etkileyen hastalıkların önlenmesi için de kullanılabileceğini söyleyen Prof. Dr. Oktay “DNA onarımını artırabilirsek yaşlanmayı geciktireceğiz. Bu ne demek olacak, yaşla yumurta kalitesindeki ve sayısındaki düşüş azalacak, doğurganlık süresi artacak, menopoz yaşı ileri atacak. Hastalıklar azalacak. Kanser, Alzheimer, kalp hastalıkları bunlar hep yaşlanma hastalığıdır. Yaşlanacağız ama yavaş yaşlanacağız” dedi.

SONSUZ GENÇLİK GELİYOR

Yumurtalığın üçte birinin dondurulması ile sağlıklı kadınlarda da menopozun geciktirilmesi umudunun doğduğuna işaret eden Prof. Dr. Oktay “Yumurtalık doku nakli ile sadece doğal yollardan bebek sahibi olmak değil, menopozun getirdiği bütün hastalıkların, cilt yaşlanmasının, kırışıklıkların da geciktirilmesi mümkün. Bunlar henüz deneysel çalışmalar. Sonuçları önümüzdeki yıllarda ortaya çıkacak. İlk hedefimiz 3-5 yıl geciktirmek. Yeni teknolojilerle bunu istediğiniz kadar uzatmak mümkün. Doku transferini defalarca yapabiliyoruz” dedi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak: Türkiye Gazetesi