Yeni bir araştırmaya göre, Akdeniz diyeti (AD), bağırsak mikrobiyomunu olumlu yönde etkileyerek inflamatuvar bağırsak hastalıklarının (İBH) yönetiminde önemli bir rol oynayabilir. 

Bağırsak Mikrobiyomu ve İBH 

Bağırsak mikrobiyomu, bağırsakta bulunan mikroorganizmaların oluşturduğu bir topluluktur ve İBH gelişiminde kritik bir rol oynar. Mikrobiyomdaki dengesizlikler, bağırsak duvarına zarar vererek iltihaplanmaya ve karın ağrısı, kilo kaybı, ishal gibi semptomlara neden olabilir.  

Araştırmalar, diyetin bağırsak mikrobiyomunu düzenlemede etkili bir araç olabileceğini gösteriyor. Akdeniz diyeti; zeytinyağı, fındık, baklagiller, tam tahıllar, sebze, meyve ve lif açısından zengindir. Ayrıca hayvansal yağlar ve işlenmiş gıdalar açısından düşüktür. Bu özellikleriyle AD, yararlı bağırsak bakterilerinin büyümesini teşvik eder ve kısa zincirli yağ asitleri (SCFA) üretimini artırarak sağlıklı bir bağırsak ortamını destekler.  

Buna karşın, Batı tipi diyetler işlenmiş gıdalarla doludur ve bu durum bağırsak mikrobiyomuna zarar vererek bağırsak bariyerini zayıflatabilir.  

İBH Yönetiminde Besinlerin Rolü

AD'nin, özellikle bitki bazlı proteinler, omega-3 yağ asitleri, polifenoller, kitosan, resveratrol ve frukto-oligosakkaritler (FOS) gibi bileşenleri, İBH'nin yönetiminde umut vaat eden faydalar sunar.  

• Karbonhidratlar ve Prebiyotikler: İnulin, β-glukanlar ve FOS gibi prebiyotikler, bağırsakta yararlı bakterilerin büyümesini teşvik eder. Ancak bazı çalışmalar, özellikle FOS'un klinik iyileşmeler sağlamadığına dikkat çekmektedir.  
• Proteinler: Bitki bazlı proteinlerin anti-inflamatuvar etkileri olduğu gösterilirken, kırmızı ve işlenmiş etler gibi hayvansal proteinler İBH semptomlarını kötüleştirebilir.  
• Yağlar: Zeytinyağı gibi doymamış yağlar ve omega-3 yağ asitleri, iltihaplanmayı azaltmada koruyucu etkilere sahiptir.  
• Diğer Besinler: Soğan, üzüm ve çilek gibi gıdalarda bulunan kuersetin ile domateslerden elde edilen likopen, antioksidan ve iltihap önleyici özellikler sunar. Ayrıca deniz ürünlerinden alınan astaksantin ve zerdeçaldaki kurkumin gibi bileşenler de bağırsak sağlığına katkı sağlar.  

Sonuç ve Öneriler

Araştırma, Akdeniz diyetinin İBH tedavisinde bütüncül bir yaklaşım sunduğunu ve diyetin bağırsak mikrobiyomunu olumlu etkileyerek inflamasyonu azalttığını vurguluyor. Amerikan kılavuzları, İBH remisyonundaki veya hafif semptomlar yaşayan hastalara bu diyeti önermektedir.  

Bununla birlikte, diyetin bireylerin genetik yapısı, mikrobiyomu ve yaşam tarzına göre kişiselleştirilmesi gerektiği belirtiliyor. İleride yapılacak araştırmaların, daha fazla klinik çalışma ve bireyselleştirilmiş diyet stratejilerine odaklanması gerektiği ifade ediliyor. Akdeniz diyeti, uzun vadeli uygulanabilirliği ve faydalı etkileriyle İBH yönetiminde umut vadeden bir seçenek olarak öne çıkıyor.