Yeni bir araştırma, BT taramalarının aşırı kullanımının gelecekte 100 binden fazla kanser vakasına yol açabileceğini ortaya koydu

ABD merkezli büyük çaplı bir araştırmaya göre, hastanelerde sıkça kullanılan bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, gelecek yıllarda ülkede görülecek kanser vakalarının yaklaşık %5’ini oluşturabilir. Çalışmaya göre sadece 2023 yılında yapılan BT taramaları, ilerleyen yıllarda yaklaşık 103 bin yeni kanser vakasına yol açabilir.

JAMA Internal Medicine dergisinde yayımlanan çalışmada, ABD’de 2023 yılında 62 milyon kişiye uygulanan 93 milyon BT taraması, kanser riski açısından detaylı şekilde incelendi. Araştırma, yüksek düzeyde iyonize radyasyon yayan bu görüntüleme yöntemlerinin özellikle çocuklarda ve genç erişkinlerde uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğine dikkat çekti.

En Riskli Grup: 1 Yaş Altı Bebekler

Çalışmaya göre, özellikle 1 yaş altındaki bebeklerde beyin BT’si sırasında alınan radyasyon dozu diğer yaş gruplarına göre iki kat daha fazla. Ancak sayıca daha fazla BT yetişkinlerde yapıldığı için, tahmini kanser vakalarının büyük kısmı bu yaş grubunda görülecek.

Karın ve pelvik bölgeye yapılan BT taramaları, yetişkinlerde ortaya çıkacak kanserlerin %37’sinden sorumlu tutulurken; göğüs BT’leri bu oranın %21’ini oluşturuyor. Kadınlarda en sık görülen BT kaynaklı kanser türleri arasında akciğer, kalın bağırsak, meme ve mesane kanserleri öne çıkıyor.

Gereksiz Taramalar Risk Yaratıyor

Araştırmacılar, özellikle sağlık taraması amacıyla özel kliniklerde yapılan tüm vücut BT taramalarının ciddi risk oluşturduğuna dikkat çekti. Nadir yapılmalarına rağmen, bu taramaların tüm organlara yayılan radyasyon nedeniyle her 12 BT kaynaklı kanserden birine yol açtığı belirtildi.

Araştırmanın başyazarı, Londra Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nden Prof. Amy Berrington şu ifadeleri kullandı:

“BT taramaları, doğru endikasyonla kullanıldığında hayat kurtarabilir. Ancak gereksiz yere yapılan her tarama, bireyler için küçük ama toplum için ciddi boyutlarda risk taşır.”

Avrupa ve İngiltere Daha Kontrollü

Karşılaştırmalı olarak, Birleşik Krallık’ta her 1.000 kişiye yılda ortalama 100 BT taraması yapılırken, bu sayı ABD’de 250’yi aşıyor. İngiltere’de her BT talebi radyologlar tarafından klinik gerekçeye göre incelenip onaylanıyor ve dozlar hastanın yaşına ve hedef organa göre ayarlanıyor.

Araştırmada görev alan ABD’li Radyoloji Profesörü Dr. Rebecca Smith-Bindman ise şu uyarıda bulundu:

“Bu riskler azaltılabilir. Bunun iki yolu var: ya gereksiz BT sayısını azaltmak ya da kullanılan radyasyon dozlarını optimize etmek. Şu anda dozlar arasında büyük farklılıklar var ve pek çoğu düşürülebilir seviyede.”